دگزامتازون

دسته دارویی: ضدالتهاب استروییدی، تضعیف کننده سیستم ایمنی، عامل تشخیصی، ضد استفراغ

ویژگیها و اثرات:
پاسخ بافتی به فرآیند التهابی را کاهش داده یا از آن جلوگیری می کند. تجمع سلولهای التهابی را در محلهای التهاب، فاگوسیتوز، آزاد شدن وسنتز آنزیم لیزوزومی ویا آزاد شدن میانجی های التهابی مهار می کند واکنشهای ایمنی با واسطه سلولی را سرکوب نموده یا از آن پیشگیری می کند.
گلوکوکورتیکوییدها گیرنده داخل سیتوزولی دارند. اتصال دارو به گیرنده با جدا شدن پروتیین تثبیت کننده به نام HSP 90 منجر به فعال شدن گیرنده می گردد. برای اتصال کمپلکس دارو-گیرنده به عامل پاسخ ژن((gene response element در DNA باید دیمر تشکیل شود. فعال شدن  عامل پاسخ ژن منجر به فعال شدن مسیر رونویسی و ترجمه و درنهایت پاسخ می گردد. همچنین این داروها بیان ژنی آنزیم COX II را کاهش می دهند.
 
فارماکوکینتیک:
این دارو به راحتی از مجاری گوارشی جذب می شود. شروع اثر سریع دارد. اوج اثر دارو در تجویز خوراکی 2 – 1 روز و در تجویز عضلانی 8 ساعت است. مدت اثر دارو به دنبال تجویز خوراکی حدود 3 روز و به دنبال تجویز عضلانی 6 روز است. به خوبی در بدن توزیع می شود. از جفت عبور کرده و در شیر ترشح می شود نیمه عمر دفع دارو 5/3-8/1 ساعت است. این دارو از راه ادرار دفع می شود.

موارد مصرف:
نارسایی آدرنال همراه با یک مینرال کورتیکویید، وضعیت های التهابی، حالات آلرژیک، اختلالات هماتولوژیک، ادم مغزی، به عنوان درمان کمکی کوتاه مدت در اختلالات روماتوییدی حاد، تشخیص سندرم کوشینگ، ضد تهوع در شیمی درمانی، آسم و هیپرکلسمی .

مقدار و نحوه تجویز:
آلرژی، التهاب ونیوپلازی:
بالغین: mg 4 – 25/0 از راه خوراکی دوتا 4 بار در روز یا mg 16 – 8 از راه عضلانی هر 1 تا 3 هفته
کودکان: روزانه kg mg/ 2/0 از راه خوراکی، در دوزهای منقسم تجویز می شود.
ادم مغزی
بالغین: mg 10 از راه وریدی، سپس mg 4 هر 4 ساعت تجویز می شود: بعد از 2 تا 4 روز دوز را کاهش داده وسپس دارو در مدت 5 تا 7 روز قطع می شود.
کودکان: روزانه kg mg/ 2/0 از راه خوراکی، در دوزهای منقسم تجویز می شود.
شوک:
بالغین: mg/kg 6 – 1 از راه وریدی به صورت دوز واحد، یا mg 40 هر 2 تا 6 ساعت در صورت نیاز در دوزهای منقسم تجویز می شود.

موارد منع مصرف:
عفونت های قارچی سیستمیک، عفونتهای حاد، سل فعال یا خاموش، تجویز واکسن های ویروسی زنده، کراتیت هرپس سیمپلکس سطحی چشم
 
موارد احتیاط:
بیماری کلیوی، CHF، سابقه زخم گوارشی، کم کاری تیرویید، سیروز، اختلالات سایکوتیک، دیابت، فشار خون و گلوکوم.

بارداری و شیردهی:
این دارو در دوران بارداری درگروه C قرار دارد. همچنین در شیر ترشح می شود. بی خطری مصرف آن در مادران شیرده و کودکان ثابت نشده است.

عوارض جانبی:
بی خوابی، سرخوشی، اختلالات روانی، ادم، فشار خون، هیپرگلیسمی، سرکوب رشد کودکان، پر مویی، کاتاراکت، گلوکوم، اگزوفتالمی، زخم گوارشی، کاندیدیاز دهانی، پوکی استخوان، ضعف عضلانی، از دست رفتن توده عضلانی، آکنه، نقص در التیام زخم.

 تداخلات دارویی:
در استفاده توام با NSAID ها خطر خونریزی گوارشی افزایش می یابد. در استفاده همزمان با آمفوتریسین B و دیورتیکها خطر از دست رفتن پتاسیم افزایش می یابد. فنی تویین، باربیتوراتها و ریفامپین متابولیسم استروییدها را افزایش می دهند.

بسته بندی:
آمپول های ml 2mg/8، جعبه 100 عددی